AKİP, Kalkınma Planı’ndaki kümelenme maddelerinin takipçisi

Anadolu Kümleri İş Birliği Platformu (AKİP) 5. Koordinasyon Toplantısı, OSTİM Teknik Üniversitesinin ev sahipliğinde düzenlendi. AKİP Genel Sekreteri Gülnaz Karaosmanoğlu, 11. Kalkınma Planı’nın 15 maddesinde yer alan kümelenme vurgusuna işaret ederek, “AKİP olarak faaliyet gösterdiğimiz on yıldan bu tarafa kamu ile istişare ve ortak çalışmaların 11. Kalkınma Planı’na yansımasını görmek önümüzdeki dönemde artmasını ve mevcutların iş birliğini hedeflediğimiz kümeler adına umut ve gayret gücü veriyor. Özellikle 421.7. madde ile AKİP’in varlığı ve misyonunu da daha anlamlı hale getiren bu çerçevenin hedeflerinin gerçekleştirilmesinde kümeler olarak özel sektörden destek olacağız.” dedi.

Türkiye kümelenmelerinin ortak platformu AKİP, 2010 yılından bu yana sektörel ve bölgesel kalkınmada kümelenmeleri yaygınlaştırmak, güçlendirmek, iş birliğini artırmak ve kamu kurumlarıyla da kümelenme desteklerini geliştirmeleri üzerine çalışmalar yapıyor.
AKİP’in çalışmalarının en somut örnekleri 11. Kalkınma Planı’nda geçen kümelenme ile ilgili 15 maddede görülüyor.
Paydaşları ve destekçi kurumlarıyla iş birliği ve koordinasyonu güçlendirmek üzere belirli dönemlerde bir araya gelen AKİP, 5. Koordinasyon Toplantısı’nı; Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden kümelenme temsilcileri, kalkınma ajansı yöneticileri, Ticaret Bakanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan yetkililerin katılımıyla OSTİM Teknik Üniversitesinde gerçekleştirdi.
Toplantıyı yönetmek üzere Divan Başkanlığına oy birliğiyle AKİP İcra Kurulu Üyesi, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası temsilcisi Mustafa Hatipoğlu seçildi.
AKİP 5. Koordinasyon Toplantısı’nda İcra Kurulu’nun geçmiş dönem çalışmaları ve yeni dönem çalışma planı, Genel Sekreter Gülnaz Karaosmanoğlu tarafından paylaşıldı. Türkiye’nin dört bir yanından gelen kümelenme temsilcileri, kümelenmelerini tanıtarak projeleri hakkında bilgi verdi. Kalkınma ajanslarından katılan yetkililer de bölgelerindeki faaliyetleri ve destekledikleri kümelenme projelerini paylaştı.
T.C. Ticaret Bakanlığı ve T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkilileri, AKİP’in misyonunu değerlendirerek, kümelenmeye yönelik mevzuat düzenleme çalışmalarını anlattı.

Kalkınma Planı, AKİP gibi yapılara işaret ediyor
AKİP Genel Sekreteri Gülnaz Karaosmanoğlu, platformun paydaşlarının kümelenmelerin yanı sıra, kamu kurumları ilgili sivil toplum kuruluşları ve ilgili birlikler olduğunu aktardı.  Koordinasyon toplantısıyla kalkınma ajanslarının AKİP’in çalışmalarına daha aktif katılmalarını sağlamayı amaçladıklarını dile getiren Karaosmanoğlu, “Birlikte neler yapabiliriz ve nasıl ilerleyebilirizi gözlemleyerek ve bir yol haritası oluşturarak ilerleyeceğiz.” dedi.
AKİP’in 2010 yılında kurulduğunu hatırlatan Karaosmanoğlu, platformun çalışmalarındaki ilerlemelere değinerek, şu görüşleri paylaştı: “11. Kalkınma Planı’nda bu kadar net maddelerle kümelenmenin yer almış olması bu ilerlemeye işaret ve en önemlisi de AKİP gibi yapılanmalara planda işaret ettiğini görüyoruz. Bu, çok önemli. Planda 15 kere geçen kümelenme ve kümelenmenin yer aldığı her bir madde, AKİP olarak bizim devlete ilettiğimiz, şimdi de zaman zaman tespit ettiğimiz birtakım gereklilikleri içeriyor. AKİP’in aslında misyonu burada yer alan hedeflerin gerçekleştirilmesine özel sektörden destek olmak. Kümelenmeden doğru destek olmak. O yüzden bu 15 maddeyi içselleştirmesi, okuması ve önüne hedef olarak koyması gerekiyor. AKİP’in gerekliliği bu 15 madde de çok fazlasıyla yer alıyor.”

“UR-GE’ler kümelenmeye dönüşmüyor”
Türkiye’nin pek çok yerine bölgesel ziyaretler yaparak kümelenme çalışmalarını yerinde tespit ettiklerini belirten AKİP Genel Sekreteri, “Türkiye’de şu anda tespit ettiğimiz 97 kümelenme potansiyeli, 210 aktif UR-GE tamamlanan da 243 UR-GE var. Toplamda 550 gibi bir çalışma devam etmiş kümelenme adına.” bilgisini verdi.
Sürdürülebilirliği sağlanan, kurumsallaşmış, yakın vadede bir iş planı olan 3 yılı aşkın faaliyet hayatı olan kümelenme sayısının oldukça az olduğunu vurgulayan Karaosmanoğlu, “İhtiyaç analizleri kümelenme yol haritalarını içermiyor. UR-GE’ler yaşamıyor. Çok ciddi UR-GE’ler var. Türkiye’de kümelene çalışmalarının farkındalığının oluşması ve devamında da niyetlerin eyleme dönüşmesi için UR-GE çok iyi bir destek modeli oldu. Kümelenmede son yıllarda bu kadar hızlı ilerlemenin lokomotifi UR-GE. Gözlemlediğimiz kadarıyla başlayan UR-GE’ler bir kümelenmeye dönüşmeden bitiyor. Aynı şehirlerde aynı konularda tekrar tekrar UR-GE’ler yapılıyor. Diğer taraftan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı destekleri kısa ve orta vadede kümelerin ilerleme planlarını çerçeveliyor olmakla birlikte net destek oranı yeni başlayan kümeler için oldukça düşük. Bu oranların ve destek kapasitesinin daha da artırılması kümelenme potansiyellerini harekete geçirecektir.” tespitlerini paylaştı. Faaliyet süreleri boyunca ülkenin her yerinde küme/küme girişimleri ve kalkınma ajanslarıyla ortak çalışma ve istişare halinde olduklarını belirten Karaosmanoğlu, kümelenme potansiyellerinin belirlenmesi ve harekete geçirilmesi hatta ilerlemesinde kalkınma ajanslarının rolünün önemine dikkat çekerek “Kalkınma ajanslarından kümelenme süreçlerinde daha aktif rol almalarını bekliyoruz. Zira yerel kaynak ve dinamikleri en iyi tanıyan kurumların ajanslar olduğunu görüyoruz.” dedi.

“İş birliğini AKİP’le sağlıyoruz”
T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Kalkınma Ajansları Koordinatörü Filiz Alsaç, kalkınma ajanslarıyla birlikte kümelenme konusunda ortak bir anlayış geliştirmeye çalıştıklarını anlattı.
Farklı kurumlar tarafından verilen kümelenme destekleri arasında eş güdümü sağlayamadıklarını dile getiren Filiz Alsaç, “Kurulduğundan bu yana içinde yer aldığımız AKİP çalışmaları sayesinde bizler de gerek kamu gerekse kümelenme girişimleriyle iletişim ve işbirliğimizi güncel ve canlı tuttuk. Kalkınma ajanslarının yeni dönem stratejisinde bireysel işletme desteklerinden çıkıyoruz. Daha ortak fayda sağlayacak destekler ama finansal destekler yerine de daha kurumsal kapasiteyi geliştirecek destekler üzerinde bir çalışmamız var.” dedi.
  
“Kümelerin kümelerden öğreneceği çok şey var”
T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kümelenme Destekleri Şube Müdürü Tolga Arıcan, firmaların geliştirmek için desteklenmesi gerektiğinin önemini vurgu yaptı. Arıcan, firmaların desteklenmesini işini kümelenmelere yönlendirmeye çalıştıklarını kaydetti.
Küme odaklı iş ortamının geliştirilmesine dikkati çeken Arıcan, “AKİP, özellikle kamu sektörünün kümelenmelerin hangi alanlarda ivme kazandırmak istediğini anlatan bir mekanizma görevini üstlenmesi gerekiyor. Başından beri de elimizden geldiğince böyle bir platformun desteklenmesine çalışıyoruz.  Ülke çapında bir koordinasyon eksikliğimiz var. Ama bu tür toplantılarla çok önemli bir işlevi de AKİP yerine getirmiş oluyor. Aslında bütün kümelerin diğer kümelerden öğrenebileceği daha çok şey var. Zaman zaman bunun paylaşılmasında da fayda olduğunu düşünüyorum.” dedi.

450’den fazla UR-GE projesi
T.C. Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü KOBİ ve Kümelenme Daire Başkanı Mustafa Ali Yurdupak, UR-GE’nin kümelenmelerin uluslararasılaşma desteği olduğunu vurguladı. 10 yıldır devam eden desteklerle 450’den fazla UR-GE projesi yapıldığına işaret eden Yurdupak, “Bu sayılar UR-GE’nin sahada bir karşılığının olduğunu belli bir fonksiyonu icra ettiğini gösteren kanıtlar niteliğinde. UR-GE projelerinde elde edilen bilgi ve tecrübeler paydaşlara devredilebilir nitelikte olmalı. AKİP fonksiyonunu biraz daha kuvvetlendirerek devredilebilir nitelikli bilgilerin toplanacağı ve paylaşılabileceği platform haline getirilip bunların üzerinde düşünmemiz gerekiyor.” görüşünü aktardı.

OSTİM Teknik Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı ve OSTİM Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Aydın, kümelenme faaliyetinin çok hayırlı bir çalışma olarak gördüklerini kaydetti. Aydın, “Şirketlerimiz, bölgelerimiz ve ülkemiz için vazgeçilmez bir çaba olduğuna yürekten inanıyorum. Bu duygu ve düşüncelerle gönüllü olarak biz bu işe emek veriyoruz. Kamuda da gönüllü ve bu işe yüreğini koyanlar var. T.C. Ticaret Bakanlığımız, T.C. Sanayi Bakanlığımız, kalkınma ajanslarımız çok kıymetli ve değerli.” dedi.
Gelişmiş ülkelerin, kalkınmış ülkelerin kümelenme modelini uyguladıklarına işaret eden Orhan Aydın, “Biz bunu daha iyi yapabileceğimizi düşünüyorum. Bizim tarihimizde, Ahilik, kervansaraylarımız, kapalı çarşılarımız bu kümelenmenin aynısı. Ticareti, üretimi geliştirmek için biz bu modeli daha önceden uygulamışız. Bu modelde dünyanın en iyisini uygulayabilecek durumdayız. Hep beraber, kafa kafaya, gönül gönüle vererek, bir enerji, sinerji oluşturmamız lazım. Harekete geçip hızımızı artırmamız gerektiğini düşünüyorum. Bu konuda OSTİM olarak bize bir görev düşerse her zaman emrinizde olmayı vadediyorum. OSTİM Teknik Üniversitesinin de felsefesinde bölgesel kalkınmaya yönelik çabalar var.” mesajını verdi.

BAKKA, DOKA, DAKA, GAP, MARKA, ÇKA, AHİLER Kalkınma Ajanslarının ve kümelerin katıldığı toplantı, 2020 Ocak ayında planlanan Kümeler arası İşbirliği Konferansı’nın planlaması ve AKİP İcra Kurulu’nun seçimi ile sona erdi.
 
11. KALKINMA PLANI’NDA KÜMELENMEYE YÖNELİK HEDEFLER

• 309.5. KOBİ’lerin kendi aralarında, büyük işletmelerle ve girişimcilik ekosisteminin diğer aktörleriyle birlikte kuracakları kümelenme işbirliklerine destek sağlanacaktır. Bu kapsamda destek programları sektörel ihtiyaçlar dikkate alınarak uygulanacaktır.
• 321.3. İl içerisindeki ilçe gelişmişlik düzeyleri de dikkate alınarak mevcut teşvik sistemi kapsamında bölgesel desteklerden yararlanacak yatırım konuları kümelenme anlayışına uygun olarak yeniden tasarlanacaktır.
• 322.4. OSB’lerde firmalara iş geliştirme, kamu destekleri, proje hazırlama, üniversite ile işbirliği, yalın üretim, verimlilik, teknoloji yönetimi, kümelenme ve dijitalleşme konularında destek verecek Yenilik Merkezleri kurulacaktır
• 328.2. Uluslararası doğrudan yatırımların çekilmesi konusunda ülkemizin avantajlı olduğu sektörler tespit edilerek bu sektörlerde kümelenme çalışmaları desteklenecek ve bu kümeler özelinde Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca koordineli bir şekilde tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilecektir.
• 331.8. Hazırlanan ve güncel halde tutulan mesleki eğitim haritası çerçevesinde ülke çapında il ve bölgelerde mesleki ve teknik eğitim verilen alanlarla sektör kümelenmesi arasında uyum sağlanacak, eğitim kapasitesi reel anlamda istihdamla ilişkilendirilerek ülke sathında mesleki ve teknik eğitim okulları sektörle uyumlu hale getirilecektir.
• 363.2. İlaç ve tıbbi cihaz üretim alanlarının yer alacağı, ortak kullanıma hizmet edecek şekilde teknolojik imkânların bulunduğu, kümelenmeye yönelik desteklerin sağlanacağı sağlık teknoloji geliştirme bölgeleri oluşturulacaktır.
• 376.Makine sektöründe kümelenme desteklenecektir.
• 376.1. Sektörde sınırlı sayıda desteklenen kümelenmenin geliştirilmesi doğrultusunda 5 adet büyük ölçekli makine kümelenme programı uygulamaya geçirilecektir.
• 378.2. Transformatör ve elektrik motoru üretiminde kullanılan ve stratejik bir ürün olan silisyumlu sacın ülkemizde ileri teknolojiyle üretimine yönelik Ar-Ge çalışmaları ve kümelenme faaliyetleri desteklenecek, bu alanda yatırım modeline yönelik çalışmalar yapılacaktır.
• 382.3. Sektörün kümelenme destek programından faydalanmasını teminen tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilecek ve otomotiv sanayiinde kümelenme birlikteliğinin bu kapsamda daha yüksek seviyede desteklenmesi sağlanacaktır.
• 407.2. Başta yüksek katma değerli tıbbi ve aromatik bitkilerde olmak üzere, ürün güvenilirliği, çeşitliliği ve üretimini artırmak amacıyla, iyi tarım uygulamaları, organik tarım, sözleşmeli üretim, kümelenme, araştırma, pazarlama ve markalaşma faaliyetleri desteklenecektir.
• 421.7. Sektördeki tüm paydaşlar arasındaki işbirliği, koordinasyon ve paylaşımı güçlendirmek üzere her yıl çeşitli etkinlikler (Savunma Sanayii Şurası, ortak akıl çalıştayları, bölgesel sanayi 99 buluşmaları, teknopark buluşmaları, kümelenme buluşmaları ve OSB buluşmaları) düzenlenecektir. (AKİP)
• 475.2. Siber güvenlik kümelenmelerinde yer alan firmalara ihracata yönelik teşvikler verilecektir.